Yazı John-Paul Pryor
Söz sarrafı Charles Baudelaire’in iğneli şiirleri, Keats’in süslü yazınsal devrinin kapanışını simgeliyor. Baudelaire, sözde çirkinlik içinde güzellik arayışını tartışmaya açıyor; muhteşem üstünlüğün yalnızca kameriye altında güneşlenen bronz seçkinlerde değil, şehrin randevuevlerinde bile kolaylıkla bulunabileceğini iddia ediyor.
Fakat, yazdığı courtesanve pimp karakterlerinin sayısız eğlencesine rağmen, Fransız yazarın, güzellik takıntısı olan önceli gibi romantik bir hastalığa tutulduğu ortada. (Ve kesinlikle benzer başka hastalıklara da sahiplerdi ama Baudelaire’inkiler kendi kendine gerçekleşen hastalıklardı.)
Yaşamının son 20 yılı süresince, Baudelaire’in başlıca esin kaynağı, kalbinin tek sahibi (frengiden kurtulamayan, creole bir hayat kadını olan) Edouard Manet’nin Baudelaire’s Mistress Reclining tablosunda yer alan Jeanne Duval’e duyduğu aşktı. Ama Duval, Baudelaire’in ne kadar siyah Venüs’ü ise, bir o kadar parlak yıldızıydı da.*
Şairin ilham kaynağına duyduğu tarihte iyice belgelenmiş takıntısı, özellikle 1855 yılında sonsuza dek ispatlanıyor: Baudelaire, birikmiş borçlarından kurtulmanın ümidiyle Fransa’da bir otelden ötekine hızla seyahat ederken.
Meşhur şiiri Le Balcon’u aynı yıl Duval ile Ile St. Louis’deki Lauzun otelinde kalırken kaleme aldığı düşünülüyor. Ve bu şiir muhtemelen Baudelaire’in Les Fleurs Du Malderlemesindeki en az “insanları sevmeyen” yapıtı. Şiirde biricik sevdiğinin durgun güzelliğini ve hassas yüreğini özlem dolu sözlerle ifade ediyor:
“Hatıralar annesi, sevgililer sevgilisi
Ey beni sevindiren yar, ey tapındığım kadın!
Şömine yanında seviştiğimiz o zamanı,
O canım akşamları elbette hatırlarsın
Hatıralar annesi, sevgililer sevgilisi!”
Bu şiirin tüm çevirilerinde, şairin Duval’e olan aşkı ve hayranlığı gün gibi parlar -Keats’ın seylantaşı nişan yüzüğünün pırıltısı gibi.Parfum Exotique’de bu benzerlik daha da göze çarpar.
“Gözlerim kapalı, bir sonbahar akşamında,
Sıcak göğsünün kokusunu içime çeker,
Dalarım, gözlerimden mesut kıyılar geçer
Hep aynı günün ateşi vurur sularına”
* Baudelaire’in Black Venus,John Keats’in de Bright Staradında şiirleri vardır.
Yukarıda: Ağustos 1864 tarihli Charles Baudelaire’in annesine gönderdiği mektuptaki imzası.
